Scenograaf/
Lichtontwerper/
Theatermaker
Roel _Leenders
Meta-Moe
(2024 -Buysse & Joosten / Via Rhudolpi)
Aan een opgespoten strand van een all-inclusive resort ontmoeten twee vakantiegangers elkaar. Hannelore (25) ligt in haar Björn Borg bikini op haar Ajax handdoek. Terwijl ze Kanye West luistert op haar Airpods, draait ze om de twintig minuten van buik naar rug en weer terug. Berry (40), ligt op zijn hyper- flexibele strandbedje, afwisselend Nietzsche en Dostojevski te lezen, terwijl hij zijn Volkskrant Magazine-app refresht. Ze raken in gesprek over de lauwe frieten van het ellenlange buffet, het gemak van zelfbruiner en de zevende symfonie van Beethoven. Totdat ze erachter komen dat ze elkaar kennen en beiden niet meer kunnen ontkennen wie ze ooit waren.
Voor Meta - Moe was ik betrokken als lichtontwerper, het doel van het ontwerp was om vooral de warmte op te zoeken in het lichtontwerp. Dit om de locatie van de voorstelling, een all inclusive resort in Egypte, te plaatsen. Het kleurenpallet dat ontstond vanuit dit concept diende als de basis voor de voorstelling. Deze basis wordt naarmate de voorstelling vordert steeds broeieriger en warmer. Wanneer het resort in elkaar begint te storten en de aard van de personages zichtbaar begint te worden veranderd de sfeer van het lichtontwerp ook en worden bij wijze van de "TL lichten aangezet". Daarnaast heb ik in het lichtontwerp ook clichématige beelden gemaakt die een nadruk leggen op de gemaakte wereld waarin de personages zich bevinden.
1
All Men Must Die
(2023 -Studio Eva Bartels / Via Rhudolpi)
Moeten alle mannen écht dood? Kun je geweld bestrijden met geweld? Is destructie noodzakelijk om tot het broodnodige nieuwe geluid te komen? Eet elke revolutie haar eigen kinderen op?
All men Must Die is de 3de voorsteling in het tienluik "Mothers of Art" waarin performer/kunstenaar Eva Bartels iedere voorstelling een andere vrouwlijke kunstenaar behandeld. in dit derde deel behandeld ze kunstenares/schrijfster/ activiste Varelie Solanas.
Deze kunstenares pleitte in haar manifest S.C.U.M. (Society for Cutting Up Men) voor radicale verandering in de sameleving waar vooral de man van het toneel moest verdwijnen.
Deze activistische performance werd in de lente van 2023 opgevoerd in de studio van Eva Bartels de ruimte is een oude balletschool in het centrum van Amsterdam. de voorzieningen en technische mogelijkheden waren schaars in dit pand, waardoor er veel geimproviseerd moest worden met de vormgeving van de ruimte. Tijdens het maakproces hebben we ervoor gekozen om de "AdHoc" uitstraling volledig te omarmen en vooral gebruik te maken van de middelen die we al in de ruimte voorhanden hadden. Met het lichtontwerp heb ik een nadruk gelegd op het rauwe karakter van de ruimte.
2
Nina Bobo: Joop
(2022 -Koen Verheijden/De Passant)
Als jonge jongen vertrok Joop naar voormalig Nederlands-Indië om zich aan te sluiten bij het KNIL. Met enig onbegrip vocht hij jarenlang tegen de Indonesiërs in de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog. De oorlogen en trauma’s, maar ook de heimwee naar Indonesië, achtervolgden hem zijn hele leven. Hij dronk, was bang voor de nacht en maakte ruzie met zijn vrouw Elsje. Joop bleef graven tussen de hortensia’s in de tuin, op zoek naar de lijken van zijn overleden vrienden. Zijn kinderen groeiden op met twee ouders die twee oorlogen en een afscheid van een land te verwerken hadden.
Voor deze voorstelling was ik verantwoordelijk voor het lichtontwerp en de technische productie. De voorstelling is onder te verdelen in twee delen, dit zijn de herrineringen van de kleinkinderen en de herinneringen/flashbacks van Joop. Tijdens de herrineringen van de kleinkinderen is voornamelijk koud licht dat vanuit de vloer inkomt dit om rust in het beeld te creëren.
Daar tegenover staan de flashbacks van Joop die juiste in warmere en beklemmende sfeer geplaatst word, gedurende de voorstellingen botsen deze werelden ook met elkaar.
3
IEMAND OM VOOR TE RENNEN (+12)
(2022 -Talla Dirkzwager/De toneelmakerij)
De voorstelling Iemand om voor te rennen vertelt over een verlegen jongen met een hond die hem meesleurt naar het hartverscheurende leven op straat en over een doortastend meisje dat er even niet is. Neem een kijkje in de hoofden van Adam en Tamar, twee mensen die hun eigen belang aan de kant zetten voor iemand anders en het leven volop aangaan.
Iemand om voor te rennen is een voorstelling die gemaakt is voor brugklas leerlingen en wordt gespeeld in klaslokalen van middelbare scholen. Gedurende de voorstelling wisselen de twee acteurs continue van rol en locatie, om deze rede is het decor ook demontabel en makkelijk te verschuiven om zo tijdens de voorstelling steeds nieuwe ruimtes te creëren. Daarnaast is het publiek aan beiden zijden van het decor geplaatst. Dit om een nadruk te leggen op de verschillende verhalen die de twee personages vertellen maar ook om de acteurs te forceren constant in beweging te blijven, hierdoor blijft er een hoge mate aan energie aanwezig in het spel.
4
THULA NANA
(2022 -Moonyard Productions )
In de voorstelling ‘Thula Nana’ neemt Shirley Hlahatse ons mee op reis. Hoe zij als zwart meisje tijdens de discriminerende jaren van het Apartheid regime in Zuid-Afrika leefde. In een kleurrijk monoloog zien we haar door verboden wijken van Johannesburg lopen. Door gezongen protesten laat zij aan de wereld haar stem tegen de Apartheid horen. Wanneer je goed naar de oceanen luistert hoor je de kleurrijke geschiedenis, de kracht, overheersing en vrijheid van haar geliefde Zuid-Afrika.
Thula Nana is een voorstelling die gespeeld werd in de aula van Mavo school Het Element in Amersfoort. De voorstelling werd gekoppeld aan een lesmodule over het apartheidsregime in Zuid-Afrika. Het doel van de voorstelling was de leerlingen van verschillende scholen mee te nemen naar deze tijd. Hiervoor hebben wij de aula getransformeerd tot een nieuwe wereld, zodat de leerlingen het gevoel krijgen dat ze even daadwerkelijk ergens anders zijn. De grote uitdaging was dan ook om binnen korte tijd en met beperkte middelen dit te bereiken.
5
(2021 - Amsterdam Fringe Festival)
CRY BABY
Waarom etaleren we onze emoties, maar walgen we van sentiment? Authentieke gevoelens maken ons menselijk, maar aanstellen is voor drama-queens. In de monoloog CRYBABY kijken we naar Ruby, een jonge vrouw werkzaam in een museumshop. Terwijl ze aan het werk is gebeurt er een vreselijk ongeluk. Dit zet een zoektocht in gang naar authentieke tranen, te midden van de merchandise-hel.
De solo voorstelling Cry Baby speelt zich af in een winkel van een moderne kunst museum. Het toneelbeeld is een commentaar op zich zelf. De kunstboeken, postkaarten met Hollandse meesters en de tentoonstellingstitel "Pain, a century of emotional disjunction in art" steken af op de gebeurtenis die voor op het toneel wordt verbeeld. Een medewerkster van het museum is namelijk van een steiger gevallen en licht bewegingsloos voor de ogen van Ruby.
Het strakke toneelbeeld is er ook op gericht het beeld van een sneeuwbol op te roepen, iets waar Ruby tijdens haar monoloog regelmatig naar refereert. Door gebruik van licht worden de verschillende situaties en personages die vertolkt worden gecreëerd.
6
SUICIDE SISTERS
(2021 - Het Laagland)
Drie vrienden komen samen om over hun herinneringen aan de zusjes Lisbon te vertellen. De jongens praten over saaie docenten, flügelflesjes, de magie van menstruatie, skere chips op alcoholloze feestjes, verliefdheid, vriendschap. Maar gaan daarbij constant een gebeurtenis uit de weg, namelijk de zelfmoord van de zusjes Lisbon.
Suicide Sisters is een coming-of-age verhaal waarin levenslust en de dood lijnrecht tegenover elkaar komen te staan.
Het verhaal dat vertolkt word bestaat uit een aantal losse herinneringen die zich op verschillende locaties afspelen. Voor het decor zocht ik dan ook naar een ruimte die op verschillende manieren te interpeteren was. Het decor bestaat uit een aantal tegelwanden, hiermee komt de associatie met een kleedkamer naar boven, een plek waar mannen/jongens vaak sterke verhalen tegen elkaar vertellen. maar door het gebruik van licht veranderd de context van deze ruimte regelmatig gedurende de voorstelling.
7
De voorstelling ‘Het Circus van de Man’ is een verknipte komedie over een aan lager wal geraakt circus waarin een tirannieke circusdirecteur de heteronormatieve norm oplegt aan zijn “onderdanen”. Een stomme clown, een goochelaar worstelend met zijn homoseskualiteit en de nieuwe financieel directrice ingezet als circusassistente proberen zich te ontworstelen aan de perverse, clichématige acts die dit circus rijk is.
De titel zegt het al, het thema circus was leidend voor het theatrale beeld van deze voorstelling. Centraal hierin staat niet alleen de circusdirecteur zelf maar ook het beeld dat hij heeft van de wereld. Voor hem is dit circus alles wat hij heeft en wat hij kent. Doel was dus om deze wereld te scheppen en daarbij ook de personages hierin op te sluiten. De cirkel in het midden is het podium waarop de directeur zich uit en waar hij zich ook op zijn gemak voelt. tenminste, totdat de mensen om hem heen deze wereld beginnen af te breken. Materiaal en kleur maken dit beeld grotendeels tot wat het is. De vloer gemaakt van OSB hout lijkt op het zaagsel van een piste. De rode carrousel trekt alle aandacht naar het middelpunt, de directeur en zijn ontwikkeling.
(2020 - Toneelacademie Maastricht)
HET CIRCUS VAN DE MAN
8
DID THE BURNING GIRL FEEL PAIN
(2020 - Zaal 3 / Theater de Generator)
Wanneer is een protest geslaagd? Hoeveel mensen moeten er zijn bereikt, hoeveel zaadjes geplant? Hoeveel offers moeten er zijn gemaakt?
In Did the burning girl feel pain volg je de terugrit van activiste Lena na een grote klimaatmars. Onderweg wordt ze geconfronteerd met haar geweten. Ze speelt met de gedachte een daad te verichten, zo groots dat mensen wel wakker moeten worden.
Het idee voor de vormgeving van deze voorstelling begon bij het verbeelden van de autorit die protagonist Lena aflegt het beeld bestaat uit 2 stoelen en een projectiescherm. Op dit projectiescherm wordt de suggestie van passerende straatlantaarns verbeeld. Naarmate we richting de climax van de voorstelling gaan zien we ook de zon opkomen de silhouetten van de acteurs steken sterk af tegen het licht van de ochtend. Het tempo van de projectie is afgestemd op het tempo van de soundscape. Hierdoor wordt het publiek meegezogen in het drama wat zich voor hun ogen voltrekt.
9
BRANDEN
(2019 - Toneelacademie Maastricht)
3 acteurs doen samen een poging de verschrikkelijke gebeurtenissen van dit drama te reconstrueren. Dit doen zij overigens wel vanuit de veiligheid van een afgesloten ruimte. Dit gaat goed totdat één van de acteurs te dicht bij zijn personage komt en daadwerkelijk radicaliseert.
Plotseling lijkt niemand meer veilig te zijn, zelfs niet op de plaats waar zij dachten onaantastbaar te zijn.
Twee contrasterende ruimtes, de bunker en de ruimte daaromheen. Doel was te spelen met het idee van een zichtbare ruimte waarin de acteurs zichtbaar zijn terwijl zij geen rol vervullen in het drama. Een van de regels was ook dat ze enkel de ruimte konden verlaten via de ladder. Hierdoor werd de ruimte een eigen eilandje. de spanning zit hem in het feit dat op het einde van de voorstelling deze veiligheid wordt afgebroken. Waardoor het gevoel van veiligheid compleet verdwijnt.
10
I LIKE THE DAFFODILS
(2019 - Toneelacademie Maastricht / VERS Het Nationale Theater)
Narcissus is dood. Verdronken in zijn eigen spiegelbeeld in een bron die tot dan toe ongeroerd is gebleven. Nu, 2000 jaar later, proberen vier vrienden hem een waardig afscheid te geven. I like the Daffodils is een egotrip. Een voorstelling over het onvermogen van de mens om écht naar een ander te luisteren, de drang naar communicatie en de angst voor wie je wél of juist niet bent.
Vier mensen, spartelend naast een bron, waarin ook zij bijna verdrinken.
Hoe combineer je een Griekse mythe met de Vaporwave subcultuur?
De Vaporwave esthetiek is een voornamelijk digitaal, de uitdaging is dus dit om te zetten tot een driedimensionale wereld waarin onze personages zich verbinden. Om te beginnen zijn een aantal simpele Vaporwave elementen in het beeld gebruikt. De palmen en Griekse buste vormen de basis. Centraal in het beeld zien we een zon, in werkelijk is deze wit maar door het gebruik van licht lijkt deze licht te geven. De kleur wit speelt sowieso een grote rol in het beeld, door het gebruik van LED lampen krijgt het hele speelplan een artificiële en digitale uitstraling.
11
PHAEDRA'S LOVE
(2018 - Toneelacademie Maastricht)
Hippolytus is een depressieve jongeman die zich de hele dag opsluit op zijn kamer. Zijn relatie met de rest van de familie is compleet geërodeerd, zijn moeder Phaedra probeert op zijn verjaardag de banden nog aan te halen maar tevergeefs lukt dit niet, met een fatale uitkomst als gevolg.
Dit fragment uit het stuk van Sarah Kane is een vertelling over de zelfdesctructie van 2 individuen.
Een beklad familie portret, barok behang en een televisie waren de belangrijkste elementen in dit beeld. En niet te vergeten zijn de rollen van publiek en speler omgedraaid, dit met de gedachte dat de personages passieve observanten zijn van de wereld om hen heen. Dit fragment was onderdeel van een grotere voorstelling waarin tien regisseurs een deel van het stuk vertoonde.
12
DE BOMBAST
(2018 - Toneelacademie Maastricht)
Wat speelt er in het hoofd van een extremist voordat hij een afschuwlijke daad pleegt?
dat zijn de vragen die gesteld worden in de ervaringstheater voorstelling.
Het publiek wordt individueel langs een aantal campingtentjes geleid, waarin zij fragmenten te zien krijgen van de daad, wat er aan vooraf ging en de repercussies ervan. Wanneer op het eind de fragmenten naast elkaar worden gelegd komt men er achter dat dit alles een vertelling is over de Terrorist Anders Breivik en de aanslagen van 22 juli 2011.
Al snel in het proces kwamen we er achter dat er behoefte was naar een persoonlijke ervaring voor het publiek. Dit om de impact en het belang van de voorstelling op individueel niveau binnen te laten komen. Na veel experimenteren in de ruimte kwam het uiteindelijk neer op een fragmentarische voorstelling die zich afspeelt in verschillende kleine tentjes. De locatie was hierbij cruciaal, op een afgelegen landgoed in Zuid-Limburg kreeg het publiek ook het gevoel vast te zitten in de voorstelling. Daarbij komt ook nog dat de voorstelling in de schemering begint en het publiek langzaam de nacht in neemt, terwijl een hoorspel van de verschillende tentjes de nacht vult.
13
_FILM
THE RED POPESSA
(2019 - Cinesud)
Het jaar is 1912, we bevinden ons op een zolderkamer in de Zwitserse stad Lausanne waar socialiste Angelica Balabanoff na een bijkomst voor communisten wordt bezocht door mede socialst Benito Mussolini. Wat ontstaat is een vurige dialoog tussen de twee over activisme, socialisme en revolutie.
Het is altijd een grote uitdaging om een filmlocatie zo geloofwaardig mogelijk over te laten komen, vooral wanneer de film zich in een andere tijd afspeelt. Gelukkig was het bij deze korte film gelukt om de zolder van een café om te toveren. Het doel was ook om een warme en intiemen sfeer te creëren. De ruimte is grotendeels belicht door een enkele gloeilamp in het midden van de ruimte, verder zijn een aantal plaatsen extra belicht met kaarslicht. In combinatie met een rookmachine werd de hele ruimte hierdoor belicht door een warme gloed.
14
_AUTONOOM WERK
A CURE FOR WELTSCHMERZ
(2020 - Toneelacademie Maastricht)
Dit installatieproject bestaat uit het fictieve bedrijf "Sorgenfrei". Dit bedrijf is er op gericht om het gevoel van zorgen rond de klimaatcrisis weg te nemen. Zodat men meer tijd heeft om zich bezig te zijn met de belangrijke dingen in het leven, zoals uitgaan, vakanties, een auto kopen of een gezin starten. Sorgenfrei neemt je zorgen weg zodat jij een zorgeloos bestaan kunt leven.
A Cure for Weltschmerz is een installatie die bestaat uit een fysieke pop-up stand in de publieke ruimte. in deze stand is een drietal promotiefilmpjes te zien van het bedrijf Sorgenfrei. In deze promotiefilmpjes wordt gebruik gemaakt van de beeldtaal en marketing tactieken van grote multinationals. De installatie is een satirisch commentaar op de manier waarop grote vervuilende bedrijven zich als 'groen' proberen voor te doen.
15
GIVE ME IDENTITY
(2017 - Toneelacademie Maastricht)
Welke waarde geven wij aan de gebouwen om ons heen, wanneer is een gebouw monument, en wanneer is het een doorn in het oog. Slopen of restaureren?
Deze installatie stelt de vraag wanneer een gebouw identiteit krijgt, en wat voor rol wij als maatschappij hiering spelen. Naast een gipsen pillaar liggen een hamer en een stift, aan de kijker de vraag, slopen, behouden of een nieuwe identiteit geven?
Voor twee weken stond deze installatie in de publieke ruimte, gedurende deze twee weken transformeerde langzaam het aanzien ervan. Hoewel er in het begin veel mensen waren die iets schreven of creëerde was het blijkbaar toch aantrekkelijker om het af te breken.
Wat opviel was ook dat bij het slopen ook de creaties van anderen vernietigd werden. Of in sommige gevallen werd er gecreëerd maar werd dit direct af gebroken om vervolgens zelf toe te eigenen.
16
GET INTO MY HEAD
(2017 - Sint Lucas)
De video installatie "get into my head" vertelt het persoonlijke verhaal van een geboorte.
want hoe van zelf sprekend is het bestaan van een mens, en wat als je er achter komt dat er een kans was dat je nooit had bestaan? Deze één op één installatie neemt de kijker mee in het verhaal van iemand die op zoek gaat naar zijn eigen oorsprong en de niet zelfsprekendheid hiervan.
Binnen deze installatie is een korte documentaire te zien over mijn eigen geboorte.
Een die niet zo vanzelfsprekend was dan ik altijd gedacht had. De korte documentaire bestaat uit een videodagboek en een aantal zelf opgenomen stille beelden.
De rede dat de docu op deze manier wordt getoond is dat het zo’n persoonlijk verhaal is dat het naar mijn mening enkel een op een verteld kan worden.
